MBEJU

TEMBI’U PARAGUAY

Tembi’u apópe ojepuru ko’ãva: aramirõ, avati, kure ñandy, kamby, kesu, ryguasu rupi’a, mymba ro’o opaichagua. Mboheha (condimento) apytépe jajuhukuaa: áho, sevói, ky’ỹi, asuka, juky, laurel rogue ha limõ. Tembi’u Paraguáy apytépe oĩ: huitĩ maimbe, rora, kavure, mbeju, chipa, so’o jukysy, so’o josopy, so’o apu’a, so’o chyryry, so’o ka’ẽ, puchéro, vífe koy’gua, chamuchína, asado de carnes, guiso, pajagua maskáda, chatáka, votifarra, mbusia, kumanda, lókro, saporo, jopara, ipokue, iñakãngue yvyguy, chicharõ, chipa guasu, mbaipy, kiveve, kosereva, kaguyjy, kamby-arro, arapaho, alóha, terere, guari, chícha ha ambuéva.

MBEJU

 Mbeju kóva peteĩ mbujape aramirõ (kóva polisacárido oĩva hi’upyrãramo ka’avokuérare ha ome’ẽ 70-80% umi caloría ho’úva yvyporakuéra yvy ape tuichakue javeve), jepémo oñembosako’i hag̃ua ikatu avei ojeporu ambue hi’upyrã, typyraty mba’e. Ko hi’upy ohechauka tembi’u paraguái heta caloría oguerekoha.

 

Moõguipa ou héra

Pe téra “mbeju” (ojehaíva avei “mbeyú” ojeporúramo peteĩva umi guarani taikuéra) ou peteĩ ñe’ẽ ypykuéra oiko hetaveva’ekue Paraguáipe Colón ou mboyve guive ñe’ẽgui, ha he’ise “mbujape”.

Guarani ko’ág̃a, Tetã Léi Guasu rupi, peteĩva Paraguái ñe’ẽ tee; ko tetã “iñe’ẽkõi ha hembikuaa arandu heta”.

Mba’emba’épa oraha

“Mbejú” yma guare ojejapo hag̃ua ojeporu ko’ã hi’upyyrã: aramirõ, avati ku’i, ryguasu rupi’a, kure ñandy, juky ku’i, kesu pyahu ha kamby.

Oñembosako’i hag̃ua mbeju ojeheróva “mbeju avevo” (Guaraníme, “torta hinchada”) ojeporu umi hi’upyrã oñembohysyimava’ekue, katu hetave oraha kure ñandy, ryguasu rupi’a ha kesu.

Oñembosako’i hag̃ua “mbejú de fariña” ojeporu typyraty aramirõ rãngue.

Mba’éichapa oñembosako’i

Pe “mbeju tradicional” oñembosako’i hag̃ua ojejapo péicha: oñembope aramirõ peteĩ yvyrápe, ha upe rire oñembogua ha ojepesa. Oñemoĩ pype ñandy ha kesu oñembyasa’i pyre. Ñambovu ñande pópe ág̃a ojogua peve peteĩ mbaipýpe. Oñemoĩ pype ryguasu rupi’a, juky, kamby ha upéi oñembovu jey. Amo hu’ãme oñemoĩ pype aramirõ ha avati ku’i, ñambojehe’apa ñande pópe opyta peve galléta ku’ícha.

Upéi oñembyaku peteĩ páila haku porã meve ha oñemoñandy’imi. Oñemoĩ pype pererĩmi pe mbojehe’apy oñembosako’íva, oñehembe’y jopyjopy kuimbe apépe. Oñembojy sapy’ami ha upe aja oñemomýi pe páila ojy joja hag̃ua ha ani okái mbytépe. Peteĩ mba’yru jaho’ihápe oñembojere “mbeju” pe páila ári ha oñembojypa oje’e haguéichama voi.

Ambue marandu

"Mbeju" ojoaju jeroviapy guarani rehe, ha oĩ umi tembi’u itujavéva guaranikuéra hi’upy apytépe. "chipa" "sópa Paraguái" ndive, ha’e tembi’u ojeheróva "Týra", ñe’ẽ guarani oheróva opaichagua tembi’u oje’úva oñemoirũ hag̃ua "kojói", kamby térã caferykue, ỹrõ katu oñembosako’i oje’u hag̃ua ambue tembi’u ndive. Oĩ michĩvéramo 16 hendáicha oñembosako’i hag̃ua ha ko’ág̃a rupi ojekuaa 11 umíva apytépe.